Prólogo do libro “A
comercialización da saúde”, editado por Laiovento (2016)
Marciano Sánchez-Bayle
Desde hai anos Galicia e Valencia convertéronse no banco de
probas das políticas neoliberais do PP, que introduciron nestas Comunidades
Autónomas (CCAA) as principais novidades na privatización dos servizos
sanitarios que máis tarde tentaron estender ao resto do Estado.
O primeiro paso foi a constitución da Fundación do Hospital
de Verín en 1995, cando Romay Beccaría era o conselleiro de Sanidade e Núñez
Feijoo a súa man dereita, pois ocupaba a secretaría xeral da Consellería. Este
modelo estendérono a outros tres hospitais comarcais de Galicia en breve tempo
e o propio Romay tentou estendelo ao resto do Estado cando foi nomeado Ministro
de Sanidade en 1996. Implantaron o modelo das fundacións sanitarias en
Baleares, Madrid e A Rioxa, onde aínda perviven. Outro paso importante no
camiño privatizador foi a creación de Medtec, en 1996, constituída como unha
sociedade anónima de capital público que pretendía xestionar con criterios
mercantís a alta tecnoloxía da CCAA. Posteriormente (2008) foi reconvertida:
pasou a chamarse Galaria e ampliou os seus cometidos ao asumir tamén funcións de
consultora técnica, provisión de equipamentos de alta tecnoloxía e apoio
loxístico.
Desde entonces ampliaron de forma notable a política
privatizadora, chegando a abarcar practicamente todos os aspectos que teñen
algunha relación coa atención sanitaria: provisión, xestión, planificación,
tecnoloxía, formación, informática, etc. Non vou detallar todos estes aspectos
que están reflectidos nas páxinas do libro “A comercialización da saúde”.
Todo este impulso privatizador ven rematar co esperpento do
novo hospital de Vigo que, se vale de algo, sirve de exemplo práctico dos
desastrosos resultados da política privatizadora, que provoca máis custes, máis
demoras, unhas instalacións lamentables e un desastre asistencial.
Comecei por relatar o realmente malo no que se refire á
Sanidade pública en Galicia. Pero creo que o bo é moito máis destacable porque
en Galicia tense fraguado un amplísimo movemento social e profesional en
defensa da Sanidade pública e contra das privatizacións que ten amosado unha
grande capacidade mobilizadora con éxitos moi notables.
Coido que paga a pena deterse a examinar o que se ten feito.
En primeiro lugar logrouse articular unha alianza permanente de organizacións
sociais, profesionais, sindicais, políticas, concellos, etc., dunha composición
variable en cada sitio concreto, en torno á defensa da Sanidade. As plataformas
en defensa da Sanidade Pública estiveron inicialmente focalizadas en problemas
moi concretos (loita contra das fundacións e Medtec), mais posteriormente
estendéronse por toda Galicia e tomaron o nome de SOS Sanidade Pública, que acolle a máis de vinte plataformas que
cobren todo o territorio de que son un exemplo de como é posible articular un
acordo de maioría social, sen sectarismos, respectando a pluralidade das
organizacións políticas, sociais e sindicais arredor de cuestións concretas e
que son fundamentais para a vida social.
A segunda cuestión que me interesa destacar ten que ver co
traballo de fondo, a elaboración de análises
en profundidade da situación sanitaria e de propostas concretas para
afrontar os problemas da sanidade. Podemos citar o traballo “Revisan 2000: Informe acerca dos recursos
sanitarios da Área de Vigo”, a proposta presentada pola plataforma de Vigo
e a Asociación Galega para a Defensa da Sanidade Pública (AGDSP) respecto ao
novo hospital de Vigo, elaborada xa no ano 2001 e que, por desgraza, foi
desatendida pola Xunta de Núñez Feijoo cos perversos resultados que hoxe
coñecemos.
Neste aspecto tamén convén resaltar as publicacións
científicas analizando a situación que están recollidas en Salud 2000, en Cadernos de
Atención Primaria e que mesmo tiveron repercusión internacional como na
publicación no Journal of Public Health
Policy en 2001. A AGDSP fixo as únicas avaliacións independentes realizadas
sobre o funcionamento das fundacións (publicadas por Gaceta Sanitaria ou Fundación
Alternativas). Tamén podemos destacar a publicación de varios libros como “A saúde como negocio” (2012) que tivo
continuidade en castelán con “La salud como negocio” (2014) e agora
segue con “A comercialización da saúde” (2016). Tamén podemos destacar a
participación de autores galegos noutros libros como “La contrarreforma sanitaria” e “La
Sanidad no se vende”. En fin, que o labor de divulgación, de análises e de
propostas viñeron da man co labor organizativo e de mobilización social e
profesional.
En terceiro lugar quero destacar a gran capacidade mobilizadora en defensa da Sanidade pública
demostrada polas plataformas. Desgraciadamente este aspecto non se ve
reflectido nos medios de comunicación de fóra de Galicia. A última gran
demostración de forza foi a masiva manifestación celebrada en Vigo o tres de
setembro de 2015 na que decenas de miles de persoas expresaron o rexeitamento
unánime da política privatizadora e cómplice (coas tramas das construtoras e
financeiras) levada a cabo pola Xunta de Galicia. Pero non foi esta sola: nos
últimos vintecinco anos téñense realizado decenas de mobilizacións por toda
Galicia, demostrando unha enorme perseveranza e unha gran capacidade para administrar
os tempos, o que é un elemento importante da razón do seu éxito.
Unha cuarta cuestión que me interesa resaltar é a capacidade de
traballo demostrada e a habilidade para utilizar todos os medios posibles neste
labor de concienciación e mobilización. Podemos citar como exemplo a
tramitación de iniciativas lexislativas populares ou a presentación dun recurso
ante a Unión Europea sobre as irregularidades na concesión do novo hospital de
Vigo.
Quero facer unha lectura positiva do acontecido nas últimas
décadas. Por iso deixo constancia de que todo este labor ten dado algúns
froitos, ademais de ter logrado que cidadáns e profesionais apoien de maneira
maioritaria a Sanidade pública e rexeiten as privatizacións. Tamén conseguimos que as fundacións sanitarias fosen
rescatadas e reintegradas á rede do Sergas, e logramos paralizar, polo momento,
a implantación das Unidades de Xestión Clínica (UXC) nos hospitais públicos.
Houbo outros moitos logros de rango menor que, de todos xeitos, son moi
importantes pois representan melloras concretas non funcionamento dos servizos
sanitarios.
Pero o importante é reverter esta tendencia e blindar o sistema sanitario público como un
servizo esencial para a cidadanía. Para iso é imprescindible cambiar o
goberno, expulsando aos que son os responsables do seu deterioro e
privatización. Os cidadáns galegos teñen unha oportunidade nos próximos meses,
na convocatoria electoral que se vai celebrar. Pero non debemos conformarnos
con iso, pois é precisa unha constante labor de concienciación e presión da
cidadanía e dos profesionais para garantir unha aposta efectiva dos gobernos a
favor da Sanidade Pública.
Este libro analiza con detalle a situación a que se chegou co
desastre do novo hospital de Vigo e sitúa este relato no contexto galego,
estatal e internacional. Os seus autores son persoas con gran compromiso social
e recoñecidos coñecementos e experiencia sobre o tema. Tamén aportan e propoñen
alternativas para dar saída á problemática creada con este proxecto cheo de
irregularidades. É un libro excelente que nos incita a todos a seguir loitando
e traballando polo dereito á saúde e
para que os intereses do 99% da poboación prevalezan sobre os das
multinacionais, dos especuladores financeiros e das numerosas tramas que
queren facer negocio e lucrarse de forma indecente a expensas dos orzamentos
públicos e mesmo poñendo en risco a continuidade do actual sistema sanitario. A
súa lectura e as recomendacións que recolle poden ser proveitosas para a nosa
saúde e a de todos, mais tamén para a saúde democrática da sociedade na que
vivimos.
Marciano Sánchez-Bayle,
pediatra e fundador da “Federacion de Asociaciones para la Defensa de la
Sanidad Pública” (FADSP).
Madrid, marzo de 2016.
Pablo Vaamonde, Hixinio Beiras, Marciano Sánchez-Bayle, Manuel Martín
"Está claro que o principal obxectivo do actual goberno da Xunta é
desmantelar a Sanidade Pública galega. Esta privatización, realizada con
présa pero coa maior cautela, deixa unha severa hipoteca para o país e
os gobernos futuros, que deberán asumir o compromiso coas empresas ás
que lle adxudicaron concesións a longo prazo. Esta forma de actuar non é
inocente e responde a unha estratexia, que executan con todo rigor. É
necesario desaloxar ao PP do goberno da Xunta para deter esta demolición
planificada dos servizos públicos". Así falan o voceiro de SOS Sanidade
Pública e presidente da Federación de Asociacións para a Defensa da
Sanidade Pública, Manuel Martín, e o exdirector xeral de Asistencia
Sanitaria do Servizo Galego de Saúde, Pablo Vaamonde, nun dos artigos
recollidos no libro A comercialización da saúde. O hospital Álvaro Cunqueiro: a grande estafa, que vén de editar Laiovento. Os dous responderon as preguntas de Praza por correo electrónico en vésperas da manifestación pola sanidade pública deste 12 de maio en Vigo.
Manuel Martín, Pablo Vaamonde
O libro denuncia que o obxectivo do goberno de Rajoy é
conseguir que a saúde sexa un negocio e non un dereito. Proba diso
sería, por exemplo, o RDL que volve a tempos preconstitucionais ao
excluír do sistema ás persoas non "aseguradas". Que outros argumentos
poden engadirse para soster esa hipótese do libro?
O RDL 16/2012 é un tremendo salto atrás na historia. É un retorno a un
pasado de desprotección e desamparo da cidadanía. Representa a
suspensión dun dereito que todos considerabamos consolidado. A perda é
incomensurable, porque o dereito á atención sanitaria “é unha das
conquistas máis importantes da 2ª metade do século XX, un ben público
equiparable ao dereito ao voto, á educación ou a ter unha pensión” (Joan
Benach). A sustracción deste dereito vai en contra do principio de
“prohibición de retroceso social”: nas democracias modernas as
autoridades teñen a obriga de actuar para que os dereitos consolidados
non se perdan. Este goberno actúa en sentido contrario: este RDL
significa unha auténtica contrarreforma sanitaria.
A contestación social polas deficiencias do Álvaro Cunqueiro
(unhas 200.000 persoas manifestándose en Vigo), parece mostrar que o
grao de concienciación e mobilización por este tema é elevado. Marciano
Sánchez salienta, no seu artigo no libro, a alianza de organizacións
sociais formada arredor da defensa da sanidade pública. Esa alianza
mantense forte neste momento? Foi unha das claves da mobilización de
Vigo?
Houbo un punto culminante nesta mobilización que foi a manifestación de
setembro de 2015, cando saíron ás rúas de Vigo unhas 200.000 persoas.
Pero non foi o único momento de expresión da protesta. Os profesionais,
os doentes e familiares, e os veciños dos barrios afectados polo
abandono dos antigos edificios sanitarios continúan actuando en defensa
dos seus intereses e dunha sanidade cen por cen pública en Vigo e
comarca. Esta suma de enerxías en defensa do público é o que sustentou
tamén o éxito da Marea Branca en Madrid -que conseguiu paralizar a
masiva privatización proxectada polo goberno do PP-, e noutras
xeografías do Estado. A poboación ten, cada vez máis, unha profunda
convicción e unha posición firme na defensa dos servizos públicos.
"A poboación ten, cada vez máis, unha profunda convicción e unha posición firme na defensa dos servizos públicos"
María Luísa Lores denuncia no seu artigo as conexións entre
coñecidos políticos e empresas que se benefician da privatización da
sanidade. Que tipo de empresas se benefician do proceso?
No entramado que se move arredor dos centros sanitarios públicos hai
tramas de todo tipo, conflitos de interese manifestos e portas
xiratorias que funcionan con todo descaro. Buscan, con distintas
estratexias pero co mesmo fin, facerse co maior bocado posible dos
orzamentos sanitarios (que representan o 30-40% dos orzamentos das
CCAA). Desde as multinacionais farmacéuticas e as grandes empresas da
tecnoloxía sanitaria ata as empresas de catering ou de seguridade. Os
lobbies, os grupos de presión, as conexións co poder político: todo vale
para facerse cunha parte do pastel. Neste capítulo do libro cítanse
numerosos casos de empresas e persoas implicadas neste xogo lucrativo.
España ocupa o segundo posto mundial en consumo de medicamentos
e o noveno en tecnoloxía, explica M.L. Lores. E a débeda do Sergas é,
sobre todo, coa industria farmacéutica e de tecnoloxía, precisamente
(40% da débeda sanitaria a primeira e 33% a segunda). Manuel Martín
explica que esta industria impón as súas innovacións e dispara o prezo
dos seus produtos (por exemplo, os medicamentos contra a Hepatite C, do
laboratorio Gilead, relacionado con membros do PP). De que maneira
acadou esa industria esa posición de privilexio para poder intervir así
no mercado?
Os mecanismos de presión e os métodos de sedución utilizados pola
industria para fomentar o consumo de fármacos -e o abuso de probas
diagnósticas- é múltiple e diverso. A iatroxenia provocada por estas
prácticas fai máis dano que beneficio. A publicidade indirecta nos
medios, o control dos comités de expertos e dos organismos consultores e
asesores (mesmo da OMS), a infiltración -e o financiamento- das
asociacións de enfermos e afectados, a complicidade dos organismos
públicos: todo vale con tal de mellorar a conta de resultados. Hai un
libro de Peter Gotzsche, Medicamentos que matan y crimen organizado,
que describe polo miúdo estas prácticas. En Galicia, e no resto do
Estado, hai unha evidente complicidade dos poderes públicos con estes
grandes consorcios, e as “portas xiratorias” funcionan sen pudor
(Lamela, Guemes...).
"En Galicia, e no resto do Estado, hai unha evidente complicidade dos
poderes públicos con estes grandes consorcios, e as “portas xiratorias”
funcionan sen pudor (Lamela, Guemes...)"
Os recortes en sanidade (do 25% respecto do ano pasado),
xustifícanse apelando á "crise". Mais, segundo comentan varios artigos
do libro, nin o copago de medicamentos, nin a exclusión de enfermos da
sanidade (inmigrantes sen papeis, persoas que vivan no estranxeiro máis
de tres meses...), -ademais de ser socialmente inxustos- lograron
aforros significativos nas contas da sanidade. Cal é entón o obxectivo
destes recortes?
Manuel Martín, María Luísa Lores, Pablo Vaamonde
A estratexia parece evidente. Trátase de precarizar e deteriorar
progresivamente os servizos públicos (menos orzamento, reducción de
persoal, deterioro das condicións laborais, etc) mentres se conceden
cada vez máis parcelas de actividade a hospitais concertados e a
empresas externas. Mesmo se fixeron campañas –nun determinado medio de
información- para degradar a imaxe dos empregados públicos. A finalidade
de todo isto non é mellorar a calidade da atención nin aumentar a
eficiencia, tal como argumentan, senón xerar espazos de negocio a
expensas do diñeiro público. Na primeira lexislatura Núñez Feijoo dixo
que se podería “externalizar” todo en sanidade menos a “bata branca”. Na
segunda xa puxo enriba da mesa o proxecto das Unidades de Xestión
Clínica –en stand by polo momento, a causa da forte oposición
dos profesionais-, que teñen por obxecto “privatizar” o núcleo duro da
actividade sanitaria.
"A estratexia é evidente. Trátase de precarizar e deteriorar
progresivamente os servizos públicos mentres se conceden cada vez máis
parcelas de actividade a hospitais concertados e a empresas externas"
Feijoo cambiou o modelo de financiamento público previsto para o
hospital de Vigo por unha fórmula de colaboración público-privada que
se asignou a unha unión de empresas formada basicamente por "bancos
arruinados e construtoras en bancarrota". Despois o control da execución
do contrato foi asignado a unha empresa creada tres meses antes por
unha persoa relacionada co PP. Esta empresa redactou o proxecto
definitivo, aforrándolle 30 millóns á concesionaria, sinala Manuel
Martín no seu artigo. Cales foron as consecuencias para os usuarios do
hospital deste aforro para a concesionaria?
As consecuencias son moi importantes e prexudiciais para a cidadanía de
Vigo. O hospital ten menos camas, a superficie construída é moito menor
da prevista, a calidade dos materiais empregados é inferior, suprimiron
o laboratorio, reduciron os espazos adicados a quirófanos, ao Servizo
de Urxencias, reduciron o espazo do aparcadoiro -que ten unhas tarifas
inasumibles para moitos pacientes-, etc. Sería moi longo enumerar todas
as deficiencias que foron admitidas sobre o proxecto inicial. O máis
grave é que a comarca de Vigo queda sen o gran hospital público de
referencia para a zona –ao nivel dos que existen noutras cidades de
Galicia-, con capacidade para xenerar coñecemento e innovación, e para
aspirar á supresión, no futuro, do concerto singular con Povisa, que
debería ser un hospital concertado, como os demais en Galicia, en lugar
de ter poboación asignada, como sucede na actualidade.
En que aspectos se puido incumprir a lei neste proceso, que
motivaron a denuncia da Asociación Galega para a Defensa da Sanidade
Pública ante a Unión Europea? (Tamén hai un informe dunha consultora,
encargada de examinar as ofertas de licitación e escoller a empresa
concesionaria, polo que a Xunta pagou 220.000 euros e e que non aparece
no expediente pedido polo TSXG, ou un sobrecuste declarado pola unión
temporal de empresas que obrigou a Xunta a pagar máis...)
As irregularidades cometidas ao longo proceso de construción deste
hospital foron numerosas. Lembremos que a UTE concesionaria, integrada
por construtoras arruinadas e bancos rescatados con diñeiro público, non
foi quen de conseguir financiamento, polo que a Xunta tivo que aportar
fondos do BEI e do ICO. Incumpriron unha norma básica do contrato, no
que consta que o financiamento corre por conta e risco da concesionaria.
Os severos recortes aplicados supoñen unha modificación do contrato –ao
que aspiraban outras empresas que foron descartadas e que se ven
prexudicadas por estes modificados-. Ademais tamén pode ser irregular a
fórmula elixida para formalizar o contrato. Todos estas anomalías,
perfectamente documentadas, foron presentadas pola AGDSP en setembro de
2015 ante a Comisión Europea. Este organismo admiteu a trámite a demanda
e ten agora un ano para emitir unha resolución. Se Europa apoia os
argumentos presentados pola AGDSP será máis doado recuperar o hospital
para o dominio público, e terá un custe menor.
"Se Europa apoia os argumentos presentados pola AGDSP será máis doado
recuperar o hospital para o dominio público, e terá un custe menor"
Que consecuencias ten para os usuarios a redución en 55.000
persoas no 2015 do persoal sanitario? Nas listas de espera, por exemplo.
(O Sergas alega, por exemplo, que entre 2014 e 2015 “nos centros
públicos se fixeron máis intervencións que nunca”, pese a que se
suprimiron as operacións de tarde dos médicos).
Esas afirmacións da Xunta son pura propaganda. En Galicia as listas de
espera (para cirurxías, consultas e probas diagnósticas) aumentan
progresivamente nos últimos anos. Iso a pesar de que só coñecemos os
datos das listas “estruturais” (hai listaxes “non estruturais” –aqueles
pacientes que son chamados e non aceptan ser atendidos en centros
privados- con cifras que descoñecemos, e hai pacientes que figuran no
“buzón” –teñen cita solicitada pero sen data asignada- que están,
literalmente ocultos “no limbo dos xustos”). Vigo e comarca (case
600.000 habitantes) ten as maiores listas de espera de Galicia e
probablemente do Estado. A redución en Urxencias vai provocar colapsos
reitados, como xa vén sucedendo, e a redución nos quirófanos vai
contribuír a incrementar as listas de espera cirúrxicas.
"Vigo e comarca (case 600.000 habitantes) ten as maiores listas de espera de Galicia e probablemente do Estado"
No "informe dramático" asinado polos dous explicades que se
recorta en persoal pero non na parte do orzamento destinada ao nivel
hospitalario. De feito, o hospital Alvaro Cunqueiro pasou de custar
catro veces máis ao pasar á fórmula mixta público-privada. A Xunta
licitou a ampliación da xestión privada do hospital de Ourense, dirixido
por unha prima de Feijoo, renovou o concerto co hospital privado
Povisa... Que máis se privatizou, na sanidade, cos gobernos de Feijoo? A
versión da Xunta é que só se externalizaron servizos como limpeza,
seguridade, lavandería...
O gran proxecto de Núñez Feijoo era o novo hospital de Vigo, aínda que
–visto o sucedido- hoxe posiblemente non tería impulsado esta anomalía.
Pero este non é o único proxecto privatizador. Tamén privatizaron o
laboratorio central de Galicia, a alta tecnoloxía –por medio da figura
do “socio tecnolóxico”-, e a investigación por medio dos institutos
biomédicos de investigacion dos hospitais públicos do Sergas. É dicir:
entregaron a mans privadas as partes máis sensibles e importantes do
sistema sanitario, as que xeneran coñecemento, innovación e avance na
actividade sanitaria. Esta cesión empobrece de forma sensible os
servizos públicos. Tamén “externalizaron” o servizo de ambulancias, as
telecomunicacións, a cita previa, o servizo de suministro e loxística, o
mantemento dos equipos sanitarios, o servizo de catering dos hospitais,
etc. Resulta escandaloso coñecer a que mans, tan impropias, foron
entregadas todas estas tarefas, realizadas ata hai pouco por
traballadores públicos con total eficiencia. E aínda teñen na recámara o
proxecto das Unidades de Xestión Clínica, que tentarán impoñer se
continúan a gobernar.
"Resulta escandaloso coñecer a que mans, tan impropias, foron
entregadas todas estas tarefas, realizadas ata hai pouco por
traballadores públicos con total eficiencia"
A Xunta deberá pagarlle 72 millóns anuais á concesionaria do
Cunqueiro. Mais esta débeda non computa para a UE. Puido pesar moito ese
criterio á hora de optar pola fórmula mixta público-privada que tan
pobres resultados dera por exemplo en Inglaterra ou en Valencia? (En
Galicia existía ademais o precedente das fundacións hospitalarias, que
tiveron que volver ser integradas no sistema público).
En Galicia xa tivemos a experiencia das fundacións sanitarias
impulsadas por Romay (sendo a súa man dereita Núñez Feijoo). O goberno
presidido por Pérez Touriño tivo que rescatar estas fundacións, pois
estaban todas en quebra, e integralas na rede do Sergas. A fórmula
elixida para a construción deste hospital persegue dilatar o pago aos
próximos vinte anos. É dicir: todos os galegos temos contraída unha
grave hipoteca -72 millóns de euros por ano-, que pagaremos ata o ano
2035. Daquela, cando o hospital sexa vello e obsoleto, pasaría a dominio
público. O negocio para a concesionaria parece redondo. E se non lle
cadran as contas sempre ten a posibilidade de “chantaxear” a
Administración. Neste caso é ben doado: non é posible prescindir dos
seus servizos.
"En Galicia xa tivemos a experiencia das fundacións sanitarias impulsadas por Romay (sendo a súa man dereita Núñez Feijoo)"
As fórmulas de contratación do Sergas coas empresas de
tecnoloxía sanitaria, (socio tecnolóxico e diálogo competitivo), levan a
que a administración encargue a tecnoloxía segundo o que lle propoñen
as empresas multinacionais que a venden. Así, as empresas deciden sobre
renovación de equipos, mantemento, máquinas que se compran e a que
prezo, sobre formación do persoal... Segundo o Sergas, iso é un xeito de
acceder á tecnoloxía máis moderna, de xeito alternativo ao sistema
tradicional de compra (aínda que o Sergas, pasados uns anos, decide se
queda ou non coas máquinas). Que supón, na vosa opinión, a figura do
socio tecnolóxico? Para que serve?
Serve para entregar directamente o control da tecnoloxía sanitaria ás
empresas subministradoras. Serán elas as que tomen as decisións que, por
suposto, tentarán que sexan as máis lucrativas. Con toda seguridade vai
aumentar o gasto neste capítulo, e vaise xerar un incremento na
utilización destas tecnoloxías. A realización excesiva de probas de
imaxe (TAC, RMN) non é inocua. Pode provocar “sobrediagnóstico” e mesmo
iatroxenia.
Ángel Cameselle conta no libro como a concesionaria limita os
dereitos de liberdade sindical dos traballadores. Mesmo se denunciaron
intentos de censura. En que sentido son afectadas a liberdade sindical e
de expresión do persoal do Álvaro Cunqueiro?
Os atrancos para dificultar o labor dos sindicatos e da Xunta de
Persoal é a constante desde o principio. A falta de espazos para
xuntanzas, a ausencia de taboleiros, e mesmo os intentos de censura
forman parte da estratexia para tentar calar as voces discordantes. No
mes de marzo o xerente fixo pública unha instrucción na que ameazaba con
sancións aos que difundisen novas e comentarios críticos en relación co
funcionamento e a xestión do hospital. Ao mesmo tempo a concesionario
contratou unha empresa para tentar mellorar a imaxe do centro nos medios
de comunicación e nas redes sociais.
Cales son as vosas propostas para o Cunqueiro, Meixoeiro e antigo Hospital Xeral?
O HAC ten que ser rescatado para dominio público e ten que ser
modificado para incorporar todos aqueles espazos e servizos que foron
“restados” pola concesionaria. De non ser así a sanidade en Vigo e
comarca quedará hipotecada e “secuestrada” durante moitos anos. A toma
de decisións estará en mans da concesionaria e dos directivos de Povisa.
A Administración estará totalmente condicionada pola concesión e o
concerto singular. É imprescindible reverter esta situación o antes
posible. Ademais é preciso mellorar e dotar adecuadamente a Atención
Primaria e presentamos unha proposta para dar unha utilización sanitaria
aos edificios abandonados do Xeral, Anexos e Meixoeiro. Cómpre lembrar
que a dotación sanitaria de Vigo e comarca actualmente é moi
insuficiente. Sería un delito deixar arruinar eses edificios, coa actual
escaseza de centros sanitarios.
"O HAC ten que ser rescatado para dominio público e ten que ser
modificado para incorporar todos aqueles espazos e servizos que foron
“restados” pola concesionaria"
En todo isto, (e tamén coa lei que restrinxe o tempo máximo de
espera e ofrece a posibilidade de ir a un privado), tamén se benefician
hospitais privados aos que o Sergas deriva parte do traballo. O libro
detense no caso de Povisa, e na súa campaña tras perder moita xente que
pediu cambio de hospital. O Sergas alega, aquí, que a súa idea é só
mandar as operacións menores aos hospitais cos que ten concerto... Que
hospitais e de que xeito se benefician desas tendencias privatizadoras?
As derivacións desde o Sergas a centros privados para realización de
probas e para cirurxías aumentaron notablemente co actual goberno
galego. Todos os hospitais de Galicia incrementaron a súa actividade e
os seus beneficios. A lei de garantías de tempos de espera está
dirixida, máis que a beneficiar aos doentes, a protexer esta actividade
derivada. Mais o caso de Povisa é diferente. Non é un hospital
concertado (que fai actividade asistencial en función das derivacións
realizadas desde os hospitais públicos) senón que forma parte da rede
asistencial e ten poboación asignada (a península do Morrazo e parte da
cidade de Vigo -arredor de 140.000 persoas-). Ten asinado un concerto
singular que foi recentemente mellorado e prorrogado por dez anos máis
(sendo conselleira Rocío Mosquera, que traballaba nesa empresa antes de
acceder á política).
No mes de marzo deste ano as
protestas continuaban no novo hospital de Vigo (HAC); as demandas dos cidadáns
acentúanse e a preocupación social non mingua. A Administración sanitaria está
incómoda, as continuadas críticas resúltanlle incómodas. Así é que recorre a un
método moi antigo:tapar as bocas dos que protestan. O xerente Félix Rubial
emitiu, a primeiros de marzo, unha instruciónpara reprimir as críticas no interior do hospital. Na circular advirte
que poderá haber sancións para o persoal se continúa a difusión de “mensaxes
alertando sobre o deficiente funcionamento das unidades e as súas posibles
consecuencias para a saúde”. A advertencia inclúe a difusión “por medios
informáticos” de mensaxes negativas sobre o hospital.
Con esta instrución interna
pretenden calar as voces críticas; mentres tanto a concesionaria contratou unha
empresa para difundir opinións positivas sobre o HAC nas redes sociais, e mesmo
crearon perfís para divulgar comentario favorables sobre o funcionamento e a
xestión do centro. O persoal do HAC fixo unha sentada de protesta , coas bocas
tapadas, contra desta medida inquisitorial da xerencia. Pero censura non se
reduce ao terreo profesional; tamén no ámbito da política se pretende calar as
voces discordantes. Así pasou no Parlamento galego onde o profesor Beiras ,portavoz de AGE, foi expulsado despois dun debate intenso no que esta formación
propuxo o rescate do HAC para a sanidade pública, para evitar o pagamento dunha
“peaxe na sombra”, que implica a hipoteca que a Xunta deberá pagar –con diñeiro
público, obviamente- ata o ano 2034: en total 1.300 millóns en forma de canon
anual. Despois dun enfrontamento verbal co voceiro do PP o presidente da Cámara
–Miguel Santalices- expulsou a Beiras (por promover “desorde grave coa súa
conduta”): o portavoz perde os seus dereitos parlamentarios durante 15 días.
Resulta evidente que as voces críticas non son ben admitidas nas filas do
partido gobernante.
En Marea tamén levou a petición
de rescate ao Parlamento de Madrid . A finais de marzo presentou no rexistro da
Cámara Baixa unha proposición non de lei na que solicitan que se anule a
adxudicación do HAC á empresa concesionaria. Reflicte a argumentación
presentada pola AGDSP e SOS Sanidade Pública e afirma que o risco de
financiamento non foi asumido pola empresa xa que foi cuberto en gran medida
polo Sergas con créditos do BEI e o ICO.
Pese a todos os intentos por
acalar as críticas a loita dos cidadáns e profesionais pola recuperación do
hospital continúa. E ademais a realidade é moi terca e, por moito que se
intente facer prevalecer a versión dixital sobre o mundo real, este imponse.
Na semana santa de 2016 a prensa informa da presenza dunha nova infección
nosocomial na Unidade de Coidados Intensivos. A bacteria Klebsielladetectada na UCI deixou vinte cultivos de
pacientes con resultados positivos. O Defensor do Paciente solicitoulle á
fiscal xefe de Vigo que abra de oficio unha investigaciónsobre esta posible infección hospitalaria.
Destaca que este tipo de infeccións –que poden ser graves e mortais en persoas
coa inmunidade deprimida-, son propias de centros hospitalarios e son evitables
se se cumpren de forma estrita os protocolos establecidos.
Os cidadáns da área sanitaria de
Vigo precisan moito máis que propaganda. Deben saber que a súa saúde está
protexida, que non corren risco co seu internamento no hospital, e que se
prioriza o dereito á saúde da poboación sobre as ansias de enriquecemento da
empresa concesionaria. A Administración sanitaria ten a obriga de garantir que
prevalecen os dereitos cidadáns por enriba do afán de lucro. Agardemos que así
sexa, mais para eso teremos que cambiar aos gobernantes. Estes xa teñen
demostrado sobradamente cales son as súas intencións.